Słuchowiska Radiowej Jedynki w 80. rocznicę wysiedleń mieszkańców Zamojszczyzny

Teatr Radiowy Polskiego Radia zaprasza w najbliższy czwartek 24 listopada oraz w niedzielę 27 listopada do Programu Pierwszego na dwa słuchowiska poświęcone wysiedleniom mieszkańców Zamojszczyzny, w 80. rocznicę tych tragicznych wydarzeń. Słuchowiska rozpoczną się tuż po godz. 21.

Tomasz Skiler (Lerski) „Tego strasznego dnia ja nie zapomnę nigdy…”

Od końca listopada 1942 roku do marca 1943 Niemcy wysiedlili z Zamojszczyzny ponad 30 tysięcy dzieci. Była to słynna Aktion Zamość, która trwała zaledwie kilka miesięcy, a zapisała się w historii II Wojny Światowej na ziemiach polskich jako jeden z najkrwawszych, najbardziej okrutnych jej rozdziałów. Zamojszczyznę poddano brutalnym pacyfikacjom, Wysiedlenia objęły ponad 110 tysięcy osób z 294 wsi. Niemcy umieszczali wysiedlonych w obozie przejściowym w Zamościu. Niemcy rozdzielali rodziny, uprowadzali i wywozili do Niemiec tysiące dzieci. Opornych rodziców, nie godzących się na wydarcie im ich potomstwa, karali śmiercią. Początkowym miejscem pobytu były obozy: „W tym czasie widziałem, jak Niemcy odłączali dzieci od matek. To oddzielanie matek od ich pociech najbardziej mną wstrząsnęło. Najgorsze tortury, jakie zniosłem, były niczym w porównaniu z tym widokiem. Niemcy zabierali dzieci, a w razie jakiegoś oporu, nawet bardzo nikłego, bili nahajami do krwi - i matki i dzieci. Wtedy w obozie rozlegał się pisk i płacz nieszczęśliwych. Nieraz matki zwracały się do Niemców z prośbą o żywność dla zgłodniałych i zmarzniętych dzieci. Jedyne, co mogły otrzymać, to uderzenie laską lub bykowcem. Warunki higieniczne były straszne. Wszy, brud, pchły, pluskwy wprost żywcem pożerały ludzi. Widziałem, jak Niemcy zabijali małe dzieci...” wspominał Leonard Szpuga, rolnik wysiedlony z Topólczy pod Zamościem.

W osiemdziesiątą rocznicę haniebnej akcji hitlerowskiego okupanta na Zamojszczyźnie zapraszamy na słuchowisko Tomasza Skilera, które przypomni te ponure wydarzenia. Z ogólnej liczby dzieci polskich, wywiezionych do niemieckiej III Rzeszy w okresie okupacji, sięgającej 200 tysięcy, po wojnie odnaleziono zaledwie 30 tysięcy. Spośród 30 tysięcy dzieci wysiedlonych z Zamojszczyzny śmierć poniosło około 10 tysięcy. Słuchowisko jest hołdem złożonym cierpieniu i śmierci najmłodszych, najbardziej bezbronnych ofiar nazistowskiego reżimu.

Tomasz Skiler „Tego strasznego dnia ja nie zapomnę nigdy…”

Reżyseria: Dobrosława Bałazy

Reżyseria dźwięku: Andrzej Brzoska

Opr. muz. Renata Baszun

Obsada: Hanna Kinder – Kiss, Katarzyna Tatarak, Julia Kołakowska – Bytner, Mirosław Wieprzewski, Marcin troński, Robert Czebotar, Mateusz Weber, Marcin Zarzeczny, Michał Klawiter

Do wysłuchania słuchowiska pod tytułem "Tego strasznego dnia ja nie zapomnę nigdy..." zapraszamy do Polskiego Radia Program Pierwszy, w dniu 24 listopada 2022 r. (czwartek) o godzinie 21:05.

_________________________________________________________________________________

„To słowo” Marta Rebzda

 

Przesiedlenia w ramach akcji Grossaktion były najbrutalniejszymi działaniami niemieckiej administracji na terenie Zamojszczyzny i miały na celu całkowite „oczyszczenie terenu”
z Polaków pod niemiecką kolonizację. Ogółem, ze 171 wsi, wysiedlono około 60 tys. osób,
z których ponad 30 tys. osób trafiło do obozów przejściowych..

29 czerwca 1943 roku z Tarnogrodu wysiedleni zostali bracia (Ryszard – 9 lat , Henryk –
7 lat, Marian – 5 lat, Stanisław – 3 lata) Mulawa wraz z rodzicami (Michalina
i Andrzej). Po kilku dniach trafili do obozu przejściowego w Zwierzyńcu.

Róża i Jan Zamoyscy widząc, w jak tragicznym położeniu znalazły się rodziny
z dziećmi, wystarali się o możliwość dostarczania na teren obozu gorącej zupy oraz butelek
z mlekiem dla najmłodszych. Wkrótce potem na skutek próśb żony, ordynat zdecydował
się na ryzykowne rozmowy z lubelskim gestapo oraz z szefem policji i SS Odillo Globocnikiem, uzyskując jego zezwolenie ma odebranie młodszych dzieci z obozu.

W sierpniu 1943 roku Róża i Jan Zamoyscy uratowali z hitlerowskiego obozu
w Zwierzyńcu czterysta sześćdziesięcioro dzieci, które z czasem wróciły do swoich rodzin
lub krewnych. W ich gronie znaleźli się Marian i Stanisław Mulawa.

Obsada:

Danuta Stenka, Anna Dereszowska, Leon Charewicz, Piotr Grabowski, Mateusz Rusin, Jakub Kordas, Paweł Brzeszcz, Wojciech Melzer, Sławomir Grzymkowski, Sławomir Orzechowski

Chór męski:

Marcin Przybylski, Jakub Szydłowski, Krzysztof Godlewski, Janusz Godzina,
Maciej Kozakoszczak, Mikołaj Kłosiewicz

Dzieci:

Maciej Parzonka, Damian Redka, Bartek Paprocki, Olek Kotowski

Muzyka:

Piotr Moss

Adam Bogacki – kontrabas

Dominik Płociński – wiolonczela

Marcin Woźniak – klarnet basowy

Realizacja akustyczna:

Maciej Kubera

Reżyseria:

Waldemar Modestowicz

 

Do wysłuchania słuchowiska pod tytułem „To słowo” zapraszamy do Polskiego Radia Program Pierwszy, w dniu 27 listopada 2022 r. (niedziela) o godz. 21:05.